BOKEH NEDİR  ?  NASIL YAPILIR ?


Bokeh, fotoğrafta odak dışında kalan alanlarda oluşan bulanıklık efektidir ( Japonca boke = bulanıklık kelimesinden gelir) Seçilen objektif, diyafram ayarı, konuya uzaklık ayarları bokeh oluşumunu etkiler. Her objektifin bokeh i farklı olduğu gibi seçilen diyafram değerinin de bokeh efekti ve derecesi farklıdır.

Bokeh portre, ürün, gece çekimi ve makro fotoğraflarında sıkça kullanılan bir tekniktir. Portre ve ürün çekimlerinde arka plan bulanıklaştırılarak konunun arka plandan ayrılması sağlanır, makro fotoğraflarında teknik ve ekipman olarak farklılık gösterse de fotoğraftaki net alan derinliğinin kısıtlanması sonucu konu arka plandan ayrılır. Böylece dikkat doğrudan çekim yapılan nesneye ya da canlıya yönelir. Gece çekimlerinde aynı teknikle şehrin ışıklarının rengarenk  bokehler oluşturması sağlanır ve bu ışıklar fotoğrafa ayrı bir hava katar.

doga ve manzara

doga ve manzara

Fotoğraftaki bokeh etkisi birden fazla faktöre bağlı olarak değişir. Bunlardan kısaca bahsedecek olursak ;

Diyafram değeri :  Diyafram açıklığı arttıkça (küçük f değerleri ) net alan derinliği dışındaki bulanıklığın yoğunluğu artar. Düşük diyafram değeri kısa alan derinliği verir ve fotoğraftaki arka kısmı bulanık yapar.

Doğru Alan Derinliği :  İyi bokeh fotoğrafları  için dikkat edilmesi gereken en önemli  etkenlerden biri de alan derinliğini kontrol etmektir. Odak uzaklığı ne kadar kısalırsa alan derinliği de o kadar artar.

Uygun Lens  Seçimi :  Genellikle odak uzaklığı 35mm ve üstü, açık diyaframlı lensler bokeh oluşturmaya daha elverişlidir. Lensin odak uzaklığı en açık diyafram sayısına  bölündüğünde ortaya çıkan sayı ne kadar büyükse bokeh kalitesi de o derece iyi olacaktır.

Bokeh Kalitesi = Odak Uzaklığı / Diyafram Açıklığı

Örneğin ;    85mm f/1.2 lens için , 85/1.2 = 71

85mm f/1.8 lens için , 85/1.8 = 47

15mm f/1.8 lens için, 15/1.8 = 5,5            değerleri elde edilir.

Görüldüğü gibi, kullanılan objektifin odak uzaklığı bulanıklığa etki eder. Aynı odaklama mesafesi ve aynı konu kullanıldığında, uzun odak uzunluğuna sahip objektifin verdiği bulanıklık daha yoğun olacaktır.

Çekim Uzaklığı :  Fotoğrafı çekilecek konuya olan uzaklığın bulanıklık üzerinde etkisi büyüktür. Yakın çekim mesafeleri bulanıklaşma yoğunluğunu arttırır.

Örneğin ;   135mm f/2 lens için , bokeh kalitesi  135/2 = 67.5 olarak bulunur.

Bu lensin minimum netleme mesafesi 0,9 metredir. Bu mesafeden yapılan çekimlerde,

67,5 / 0,9 = 75 ( bokeh değeri ) bulunurken

1,5 metreden yapılan çekimlerde 67,5 / 1,5 = 45 ( bokeh değeri) bulunur.

Konunun Arka Plana Uzaklığı :  Fotoğraf konusunun arka plana olan uzaklığı bulanıklığın yoğunluğunu etkileyen faktörlerdendir. Konuya yakın olan şekil ve renkler net alan derinliği içine girdikçe belirginleşmeye başlar.

Odak Uzaklığı Çarpanı ( Crop Faktör ) :   Full frame makinelerin gördüğü alan görünümü ile croplu makinelerle aynı olmayacağından net alan derinliği de etkilenir.1.5  çarpanlı formatta kullanılan 100mm odak uzaklığı full frame de 150mm odak uzaklığının verdiği alan derinliğini verecektir.

Kompozisyon :  Fotoğraflanan konuda ön plan ile bulanık arka plan arasındaki uyum izleyiciye hoş görünen fotoğrafların ortaya çıkmasını sağlar. Bu yüzden, bulanık alan içinde kalacak plana da dikkat edilmesi gerekir.

Size Özel Bokehler :  Hazır olarak satılan bokeh filtreleri yardımıyla ya da yapacağınız bokeh kartonları ile kendinize özel  bokeh şekilleri elde edebilirsiniz(kalp ,kelebek ,üçgen vs )  Bunun için tek  yapmanız gereken, siyah bir kartondan lensinizin çapına uygun bir yuvarlak  kesmek ve ortasını istediğiniz şekilde açmak. Dikkat etmeniz gereken nokta ise, kartonu tam olarak lense  oturtmak  ve lensin ışık almasını engellemek.

bokeh kartonu

Kısaca iyi bokeh fotoğrafı çekmek için ;

  • Odak uzaklığı büyük ve diyaframı olabildiğince açık bir lens seçin.
  • Diyafram öncelikli modda ya da manuel modda küçük f değeri çekim yapın.
  • Objeye mümkün olduğunca yaklaşın.
  • Obje ile arka plan arasındaki mesafeyi mümkün olduğunca uzak tutun.
  • Obje ile arka plan arasındaki renk ve şekil uyumuna dikkat edin.

bokeh kit

Ve son olarak; hayal gücünüzden faydalanarak kendinize özgü bokeh fotoğrafları çekin.

Bir sonraki yazımda görüşmek üzere. Fotoğrafla kalın.